YÜZME TEKNİKLERİ
KRAWL (Serbest); YÜZME TEKNIGI -
Krawl yüzme tekniginin gelisimi
Sportif yüzmenin baslangicinda, Ingiliz Yüzme Ekolü'nde
yüzme teknikleri veya yarislara katilimlarinda herhangi bir kural
sözkonusu degildi. Kurbagalamadan farkli olan yüzme sekillerine "serbest
yüzme" adi verilirdi. Günümüzde bile, FINA'ya göre "serbest yarislarda
yüzücüler istedigi yüzme stilini kullanabilirler. Ancak, ferdi ve bayrak
karisik yüzmede, serbest yüzme, kurbagalama, kelebek ve sirtüstü
disinda herhangi bir teknik kullanilabilir".
1840-1850 yillarinda kurbagalama tekniginden farkli olarak
"över" yüzme teknigi gelistirilmistir. Bu teknikte, vücut yan yatay
pozisyonda olup, tek bir kol yukaridan vücudun yaninda bacaklara dogru
suyu çekerek hareket ederdi, diger kol ise sabit kalirdi. Bacak hareketi
yan kurbagalama bacak hareketine benzerdi 1873 yilinda "trudgeon"
teknigi ilk defa uygulanmisti. "Över" tekniginden farkli olarak
"trudgeon" tekniginde her iki kol alternatif ve bacaklarla koordineli
olarak hareket edip, daha büyük bir sürat yakalanabilirdi.
Günümüzde kullanilan ve bildigimiz krawl teknigi ilk defa
1897 yilinda avustralyali yüzücüler tarafindan uygulanmistir. En
basinda, krawl teknigi özellikle yarislarin bitiminde, hiz kazanmak
amaciyla kullanilirdi. Ancak 1911 yilinda amerikan yüzücü Duke
Kahenamoku 100 yards
serbest yansinda tüm yaris boyunca krawl teknigi kullanarak, dünya
rekoru kirdi. Daha sonra 1922 yilinda Johny Weissmuller krawl teknigini
kullanarak, 100 m
serbest yansini bir dakikanin altinda yüzdü. Weissmuller'in kullandigi
teknik günümüzde "klasik" teknik olarak kabul edilir: 6 bacak vurusuna 2
kol hareketi koordinasyonu kullanirdi; Vücudun suyun üzerinde yüksek
bir pozisyonu vardi; Kollarin kayma süresi uzundu; Kolun suyu çekme
hareketi kisaydi. 1930 yillarinda, krawl teknigi Japon yüzücüler
tarafindan daha da gelistirilmistir. Japonlar bacak hareketine daha çok
önem verip, 1932 yilindaki Dünya Sampiyonasinda 100 m serbest (0:58.2); dünya sampiyonu, Yasugi Miyazaki, iki kol hareketine on bacak vurusu koordinasyonu kullanirdi.
Ikinci Dünya Savasi'ndan sonra, Japon ve Avustralyali
yüzücülerle rekabette olan Amerikali yüzücüler, krawl teknigini kol
hareketi açisindan gelistirdiler. Amerikali uzmanlar kol hareketinde
"omuz rotasyonu'nun önemini tespit ederek, kolun suyu çekme hareketinin
daha uzun olmasina dikkat ettiler. Ayrica, sprint krawl ve uzun mesafe
krawl tekniklerinde farkliliklar ortaya çikmaya baslamisti
Bilinen "bumerang krawl" teknigi Avustralyali yüzücüler
tarafindan gelistirildi. Bu teknige göre, bacak hareketi sayisi azalip,
kol hareketi frekansi yükselir. Uzun mesafe krawl yarisinda J. Comels 4
bacak vurusuna 2 kol hareketi kullanarak, olimpiyat sampiyonu olmustu.
Kol hareketleri hizli oldugundan dolayi, suyu çekme hareketi kisa olup
ve pasif evrede kollar düzgün olmazdi. Kollarin dirsekten sürekli
fleksiyon yapmasi, kolu bir bumeranga benzetirdi.
1976 yilinda 100 m
serbest yarisini 50 saniyenin altinda yüzen Amerikali Jim
Montgomery'nin sprint krawl tekniginin temelinde, uzun kol hareketleri
ve 6-2 koordinasyonu bulunmaktadir.
Krawl bacak hareketinin teknik uygulamasi
• Aktif hareket: Bacak hareketi kalça ekleminden yapilir.
Hareketin baslangicinda diz hafif bükülür ve parmak uçlari sivri olup,
içe dogru rotasyon yapar Dizin bükülmesi devam ederken, alt bacak ayakla
birlikte asagiya dogru bir "kirbaç" seklinde hareket eder.
• Pasif hareket: Bacak geriye düz bir sekilde uzatilir ve
topuk suyun üzerine çikana kadar devam eder. Genel hatalar:
• Dizin bükülmemesi ve bacaklarin gergin olmasi.
• Dizin fazla bükülmesi.
• Bilegin hiperekstensiyon yapmamasi ve bükülü olmasi
Krawl bacak hareketlerini ögretmek için kullanilabilen egzersizler
1. Suyun disinda, ayakta tek bir bacakla hareketin uygulanmasi.
2. Suyun disinda, asili pozisyonda, bacak hareketi uygulanmasi.
3. Bir cimnastik sirasinda yüzüstü yatay pozisyonda, bacak hareketinin yardimla ve ferdi olarak uygulanmasi.
4. Havuzun kenarinda oturarak, tek bacakla, daha sonra çift
bacakla ve alternatif olarak bacak hareketi uygulanmasi. Bu asamada oyun
da düzenlenebilir: "En uzaga kim su atar?"
5. Havuzun kenarinda yüzüstü yatay pozisyonda, tek bacakla
ve daha sonra çift ve alternatif olarak bacak hareketinin uygulanmasi.
6 Suyun içinde, havuzun kenarini tutarak, egiticinin
yardimiyla ve daha sonra ferdi olarak bacak hareketinin uygulanmasi.
7. Suyun içinde, havuzun kenarini .tutarak ve nefes alip-vererek bacak hareketinin uygulanmasi.
8. Duvardan iterek egiticiye dogru bacak hareketi ile ilerleme
9. Tahta ile yüzüstü yatay pozisyonda ilk önce nefes
almadan, daha sonra nefes alip-vererek bacak hareketi ile ilerleme.
10. Mesafeyi arttirarak, tahta ile ve tahtasiz olarak bacak hareketi ile ilerleme.
11. Kollari öne uzatarak veya kollar vücut yaninda olarak bacak hareketi ile ilerleme.
12. Tahta ile veya tahtasiz ayak paletleri ve bacak hareketleri ile ilerleme.
Krawl kol hareketinin teknik uygulanmasi
Aktif hareket: Kolun suya girisi ve suyun tutulmasi
evresinde, kol suya girerken yatay pozisyonda olup, önce hafif
fleksiyon, suyun içinde ise ekstensiyon yapmalidir. Kolun suyu çekmesi
evresinde ise dirsek yavas yavas fleksiyon yapar ve üst kol omuzla 90
dereceli bir açi yapincaya kadar kol suyu önden asagiya geriye dogru
çeker. Kolun suyu itmesi evresinde el, kalçaya dogru çekilir ve kol
düzeltildikten sonra disariya dogru çikartilir.
Pasif hareket: Suyun itilmesinden sonra, kol sudan çikar. Bu
evrede dirsek hafif bükülü olmalidir, çünkü bütün kolun gevsemesi
gerekir. Pasif hareket aktif hareketin baslangicina kadar devam
etmektedir.
Genel hatalar:
• Kol suya girdiginde düz, çok bükük veya basa yakin olmasi.
• Suyun çekilmesinin düz kolla yapilmasi.
• El bilegi ekleminin gevsek olmasi.
• Suyu çekme hareketinin kisa olmasi.
• Pasif hareketin düz ve gergin kolla yapilmasi
• Pasif harekette kolun izledigi yolun suyla paralel olmasi (kolun yandan atilmasi);.
Krawl kol hareketinin ögretiminde kullanilabilen egzersizler
1. Suyun disinda, ayakta tek kolla suyu çekme hareketinin uygulanmasi.
2. Suyun disinda, ayakta tek kolla pasif hareketin uygulanmasi.
3. Suyun disinda, alternatif kol hareketinin uygulanmasi.
4. Cimnastik sehpasi üzerinde yatay pozisyonda alternatif kol hareketinin uygulanmasi.
5. Havuzun kenari bir elle tutulur, diger kol hareketi uygular. Duvan tutan el degistirilerek, hareket tekrarlanir.
6. Sig havuzda, vücut belden bükülü olarak, yürüme ve kol hareketi uygulanmasi.
7. Yüzüstü yatay pozisyonda, bacak hareketi yapmadan, kol hareketinin uygulanmasi.
8. Yüzüstü yatay pozisyonda, 6 bacak vurusuna bir kol hareketinin yapilmasi.
9. Mesafeyi arttirarak, bacak hareketi yapmadan, kol hareketi uygulanmasi.
10. El paleti ile krawl yüzme.
Krawl yüzme tekniginde nefes alip-verme tekniginin uygulamasi
Krawl yüzmedeki vücut pozisyonu ve kol hareketinin ziklik
hareketinden dolayi, uygun bir koordinasyon elde etmek için nefes
almanin tek bir hareketle yapilmasi zorunlulugu vardir.
Nefes almak için basin uygun bir sekilde çevrilmesi sarttir,
aksi taktirde vücut pozisyonu, kol hareketlerinin simetrisi ve bacak
hareketlerinin plani bozulabilir ve bu sekilde yüzme randimansiz bir
hale gelebilir.
• Pozisyon: Bas suyun içindedir, gözler ileriye bakar (basin
açisi 45 derece);. Suyu çekme evresi boyunca nefes verilir daha sonra
suyun itisini gerçeklestiren kolun tarafina dogru bas hafif egilir.
• Nefes alma: Yüzün yarisi sudan çiktiginda nefes alinir ve
gözler sudan çikmaya hazirlanan kola dogru bakar. Kol omuz hizasina
geldiginde nefes alma evresi sona erer ve basin pozisyonu vücudun
pozisyonuna uygun hale gelir.
• Nefes tutulmasi: Basin vücut pozisyonuna dönmesinden
sonra, kol suya girinceye kadar ve kolun "kayma" evresi bitinceye kadar
nefes tutulur.
Nefes alip-verme evreleri süre olarak esit degildir: En uzun
süren evre nefes vermedir, nefes alma ve nefes tutma evreleri ise daha
kisadir. Kol ve vücut hareketlerinde asimetrik bir durumun ortaya
çikmamasi için, yüzmeyi yeni ögrenenlere her iki taraftan nefes almalari
tavsiye edilir.
RE: KRAWL (Serbest); YÜZME TEKNIGI -
Krawl yüzme yans tekniklerinde dönüs tekniklerinin zaman içerisindeki gelisimi
Uygulama süresini azaltmak için zaman içerisinde yan dönüsleri sürekli degisikliklere ugramistir.
Açiklanan ilk dönüs seklinin çok basit bir karakteri vardi:
Bir kol havuzun kenarindan destek alip, vücut yükseliyordu, daha sonra
vücudun arkasi havuzun duvarina dogru çevrilirdi ve duvardan ayaklarla
iterek suyun altina girilip yüzmeye devam edilirdi.
Krawl yüzme teknigindeki ilk çagdas dönüs ünlü Johnny
Weissmüller tarafindan 1922 yilinda gösterilmistir. Daha önceki
bahsettigimiz dönüsten farkli olarak, burada el sadece duvara dokunurdu
ve duvardan destek alarak vücudun arkasi duvara dönüyordu, daha sonra
ayak tabanlari duvara yerlestirilerek itis yapilirdi. Kolun kenardan
degil, duvardan destek almasi, zaman kazanilmasini saglardi.
Yillar boyunca bu dönüs kullanilmistir, fakat daha sonra
Uluslararasi Yüzme Federasyonun getirdigi bir kural "duvara sadece elle
dokunmaya izin verdiginden, süratli bir dönüs olusturulmasina engel
olmustu. Bunun için 1965 yilinda bu kural degistirildi ve "duvara
vücudun herhangi bir parçasi ile dokunma" izin verilmeye basladiginda,
duvara elle dokunmak yerine, havuzun bitimine dogru bir takla ve
ayaklarla duvara itme ile bir dönüs sekli meydana çikti.
• Krawl yüzmede yaris dönüsünün teknik uygulamasi
• Duvara hamle: Kolun suyu itisi bittiginde, bir kol yukarida, diger kol ise vücut yaninda kalir.
• Tam dönüs: Yukarida kalan kol güçlü bir su çekisi yapar.
Çene gögüs'e dayanir, dizler karina çekilir ve takla baslar. Takla
atildiktan sonra vücut 90 derecelik bir yana dönüs yapar, ayaklar
duvardan destek alir ve dizler fleksiyon pozisyonundadir.
• Duvardan itis: Dizleri düzelterek, bacaklar duvardan
aldigi destekle güçlü bir itis yapar ve yüzüstü pozisyonuna gelinceye
kadar yana dönüs devam eder.
• Suyun içinde ilerleme ve çikis: Duvardan itip bir süre
kaydiktan sonra, bacak hareketi baslar. Kolun ilk hareketi ile birlikte
vücut sudan çikar ve yüzmeye devam edilir.
Genel hatalar:
l. Taklanin havuzun duvarinin çok yakininda yapilmasi.
2, Hamle yaparken kolun duvara degmesi.
3. Ayak tabanlarinin havuzun duvarina yavasça konmasi.
• Krawl yüzmede yaris dönüsünü ögretmek için kullanilabilen egzersizler
1. Suyun disinda jimnastik minderi üstünde takla.
2. Suyun disinda jimnastik minderi üstünde takladan sonra duvara ayaklan koymak.
3. Suyun içinde kulvarda veya bir sopanin çevresinde takla.
4. Suyun içinde yüzerken, takla ve sirt üstü pozisyonuna gelme.
5. Duvarda takla ve sirt üstü pozisyonuna gelme.
6. Duvarda takla ve yön degistirme.
7. Duvarda takla, yön degistirme ve duvardan itis.
8. Komple takla.
• Krawl yüzme yaris tekniginde depar tekniklerinin gelisimi
Etkili bir depar için aranan ilk özellik iyi bir reaksiyon
sürati ve beceridir. Zaman içerisinde baktigimizda, depar tekniklerini
gelistirmek için ya çikis sinyali ile uçusun baslamasi arasindaki süreyi
kapatmak ya da suya giriste vücudun pozisyonunu uygun hale getirmek
için çalisilmistir
Klasik deparda uçusu gerçeklestirmek için bir yan çember üzerindeki kollarin savrulmasi söz konusudur.
Deparin baska bir çesidinde ise, kollarin yaklasik 360
derecelik bir daire hareketiyle, daha büyük bir hamle olusturulmasina
neden oluyordu. Ancak bu tür deparda hamle daha etkili olup, reaksiyon
sürati azalir. Son 20 yilda ise, performans yüzücüleri kollarin
savrulmasini nerede ise sifira indirdiler, ve bu sekilde yeni dereceler
elde edilmesinde önemli adimlar atildi.
• Krawl yüzme yaris tekniginde yaris depari protokolünün meydana gelmesi
Uluslararasi Yüzme Federasyonu'nun öngördügü yans deparinin protokolü söyle meydana gelmektedir:
Depar hakeminin ilk sinyali ile yüzücü depar tasina çikar ve
lasin arka tarafinda durur. Yüzücülerin hazirlik hareketleri butiginde,
depar hakeminin '"lake yonr marks" komutu ile tüm yüzücüler depar
tayinin ön tarafindaki depar pozisyonunu alir. Hiç hir yüzücüde hareket
olmadiginda, hakem çikis sinyalini verir ve yarisma baylar. Uluslararasi
Yüzme Federasyonu 'na göre iki defa fodepar (yalnis depar); hakki
verilir. Ikinci fodepar yapan herhangi hir yüzücü diskalifiye olur.
RE: KRAWL (Serbest); YÜZME TEKNIGI -
Krawl yüzmede yaris deparin teknik uygulamasi
• "Take your marks" komutunda: Yüzücü depar tasinin ön
tarafina yerlesir ve ayak parmak uçlari ile tasin kenarini kavrar. Ayak
topuklari açik, vücut öne dogru fleksiyon yapar ve eller depar tasinin
kenarinda, ayaklarin arasinda yerlestirilir. Bu pozisyonda yüzücü çikis
sinyalini bekler.
• Çikis sinyali verildiginde yüzücü ileriye ve yukariya
dogru bir atlama gerçeklestirir. Bu atlamada gereken güç bacaklarin tasi
itisi ve kollar ile basin öne dogru savrulmasindan meydana gelir.
• Uçus: Çikistan sonra vücut ilk önce yukariya dogru, daha
sonra suya paralel bir çizgi üzerinde ve en son asagiya dogru ilerler.
Suya giriste vücut düz olup, suya girme açisi 35 dereceden daha büyük
degildir Suyun altinda ilerleme: Suya girerken vücut asagiya dogru bir
yol takip eder. Bu evrede vücudun suyun yüzeyine çikmasi için düz kalip
hareket etmemesi gerekir. Su seviyesine yaklastiginda, bacak hareketleri
baslar, daha sonra kol hareketlerine baslanir.
Genel hatalar:
1. Çikis sinyalin gergin beklenmesi.
2. Ayak parmaklarinin depar tasi kenarina yerlestirilmemesi
3. Uçus sirasinda bacaklarin fleksiyon-ekstensiyon hareketi yapmasi
4. Basin geriye çekilmesi.
5. Suya girdikten sonra bacaklarin gergin olmasi ve
RE: KRAWL (Serbest); YÜZME TEKNIGI -
Krawl yüzmede yans depari ögretmek için kullanilabilen yardimci egzersizler .
1. Disarida depar evrelerinin uygulanmasi.
2. "Tavsan siçramasi" egzersizi.
3. Havuzun kenarinda oturarak, kollar basin üstündeyken, suya düsme.
4. Havuzun kenarinda, dizlerden çok fazla fleksiyon yaparak, kollar bas üstündeyken, suya düsme.
5. Havuzun kenarinda, dizlerden çok fazla fleksiyon yaparak, kenari iterek atlama.
6. Depar tasindan dizlerden çok fazla fleksiyon yaparak, tasi iterek atlama.
7. Depar tasindan geriden öne dogru kollari savurarak ve tasi iterek atlama. S. Depar komutlanyla çikis yapilmasi.
• Krawl yüzmede hareket koordinasyonu
Önceki evrelerden geçtikten sonra, sporcu krawl yüzme
teknigini olusturan en önemli unsurlari ögrenmistir Sira bunlarin
birlestirilmesine gelince, klasik krawl yüzme tekniginde l kol
ziklesinde 3 bacak vurusu yapilir, yani bir çift kol hareketine 6 bacak
vurusu uygulanmasi gerekir.
Burada bahsedilen koordinasyon birçok performans yüzücüsü
tarafindan kullanilir ve özellikle kisa mesafe (sprint); yüzme için
idealdir Uzun mesafeli yüzmede ise, kol hareketi sayisi
fazlalastigindan, bacak hareketi yetisememeye baslar, dolayisiyla bir
çift kol hareketine 4 ve hatta 2 bacak vurusu uygulanabilir Bu en son
bahsettigimiz koordinasyon turu yüzme ögretiminde tavsiye edilmez, çünkü
yüzmeyi yem ögrenenler çok fazla güce ve güvene sahip degildirler
• Krawl yüzmede yüzme temposu kullanilmasi
Bir hareketin temposu birçok faktöre bagli olarak meydana
gelir Teknik (hareketin dogrulugu);, somatik (uzun yüzücüler daha uzun,
genis hareket yaparlar); ve fiziki (daha büyük bir kuvvetin uygulanmasi
hareketin süratini büyütür); Fakat su ortaminda ilerleme hareketlerinin
temposunun degerlendirilmesi zordur, çünkü su yeterince direnç
saglamadigindan tempoyu yükseldikçe ilerleme suratini de yükseltmek
mümkün degildir Kisa mesafeli ilerlemede kuvvetin teknikle birlikte su
yogunlugunda "destek" bulabilmesine ragmen, uzun mesafelerde yüksek
tempo hareketlerinin bozulmasi, yorgunluk ve randimanin düsmesine neden
olmaktadir
Diger bir açidan baktigimizda, kullanilan enerji hareketin
yogunluguna baglidir, yani, yüksek bir tempo yüksek bir enerji harcamayi
gerektirir, fakat bu daha yüksek bir sürat elde edilecegi anlamina
gelmez!
Bu sartlar altinda, tempo sorununu iyice incelemek
gerekmektedir: Temponun yükseltilmesi enerji harcanmasini
fazlalastiracaktir ve sürate direkt iliskili bir fayda saglamayacaktir.
Öte yandan, temponun düsürülmesi düsük bir enerji harcamasina yol
açarken, sürate yine direkt iliskili bir fayda veya zarar
saglamayacaktir.
Sürati nasil etkileyebiliriz, daha dogrusu süratin
sabitligini muhafaza etmek için hangi sartlara uyulmasi gerekir? Ilk
olarak vücudun, suyun içinde uygun bir pozisyonda durmasi gerekir.
Böylece, Arsimet'in kuralina göre, vücut daha hafif olacaktir. Ikinci
olarak, düsük tempo kullanilmasinin mantikli oldugu kabul edilerek,
süratin düsmesini engellemek için yapilacak tek sey, suyu çekme
kuvvetini yükseltmek olacaktir.
Bu prensipleri göz önünde bulundurarak, yüzme hareketlerinin
"seyrek", "derin" ve "güçlü" olmasi gerektigini söylenebilir.
SIRT ÜSTÜ YÜZME
Arkaya
kol atarak yüzme tarzı denilir veya (sırtüstü yüzme), serbest yüzüş
tarzının tam tersi bir yüzüşde denir halk dilinde . Zaman içinde
yüzücüler birbirini takip eden, su üzerindeki tamamlayıcı kol
hareketleriyle ve kurallara uyarak daha hızlı yüzeceklerini fark
ettiler. Bu yüzme tarzına elverişli olan ayak çırpma hareketlerinin
uygulanmasına da başlandı, çünkü böylesi eski ayak vuruşundan daha
hızlıydı.
Su altı kol yüzüşü su yüzeyinin hemen altında ve yana doğru düz bir
kolla yapılıyordu. Bunun gibi hareketin tamamlanışı da alçak ve düz bir
kolla yanlamasınaydı. Su altı kameralarının kullanımı yaygınlaşmaya
başladıkça konunun uzmanları , antrenörler , hareket bilimi bilim
adamları , o günün en başarılı sırtüstü yüzücülerinin S tipi çekiş
hareketlerini kullandıklarını gördüler. Yüzücülerin kollan yüzerken önce
bükülüyor, sonra açılıyordu. Hareketin tamamlanışı ise yandan ziyade,
dümdüz baş üzerinden yapılıyordu. Bu günkü sırtüstü yüzme, kuralların
izin vermesiyle ve hızı arttırıcı yeniliklerle daha iyi bir duruma
gelmiştir denebilir .
• Çift ayak vuruşları diğer adıyla Dolfin ayak vuruşları
Sırtüstü yüzmede çift ayak vuruşu yada dolfin ayak vuruşunu birçok
yüzücü yüzmelerini hızlarını arttırıcı olarak kullandılar . Bu teknik
yüzücülere avantaj sağladığı gerekçesiyle , FİNA kuralları günümüzde
bir yüzücünün depar ile birlikte siyin altında 15 m . dolfin ile gitmesine ve her dönüşte 15 m . dolfin ayak ile yüzmesine izin vermekte . Yüzücü depar ve dönüşlerde kısa bir mesafe kaydıktan sonra suyun 80 cm
. ve l m. derinlikte hareket etmesi suyun dışındaki ters akıntılardan
vücut suyun altında olduğu için etkilenmemekte ve sürtünme azalmaktadır.
Bu nedenle yüzücülerin su altındaki dolfin hareketine dikkat etmeleri
gerekir. Dolfin ayağa yatkın olan yüzücülere kurallar çerçevesinde bu
tekniği kullanmaları önerilir.
• Yeni Dönüş Tekniği
Yüzücülerin duvara el dokundurmadan yapıkları dönüşlerin avantajlı
olduğu bilinmektedir. Bu dönüş tekniği yüzücülerin dönüşe erken
başlamalarına olanak verir ve hiç şüphesiz daha çabuk takla atmalarını
sağlar , bu yüzden rakiplerine oranla avantaj sağlamaktadır . Yüzücü
duvara bir kulaç kala yüzüstü pozisyona gelip bir kol çekişiyle serbest
takla atar, sırüstü pozisyonda ya serbest ya da dolfin ayakla su
yüzeyine tekrar çıkar ve yüzme mesafesine devam eder .
Serbest
stil, dört müsabaka stili içinde en hızlı olanıdır. Çekiş mekaniği, bir
sağ-bir sol kol çekişi ve değişken sayıda yapılabilecek ayak vuruşundan
oluşmaktadır. Serbest yüzmeyi anlatmak için bu bölümde aşağıdaki
başlıklar kullanılmıştır.
1. Kol çekişi
2. Çekiş şekilleri
3. Ayak vuruşu
4. Kollar ve bacakların zamanlaması
5. Vücut pozisyonu ue nefes alma-verme
6. Kol ve vücut hızı için şekiller
7. Genel hatalar
8. Driller
9. Nefes alma şekilleri
Kol Çekişi
Su altındaki kol çekişi, 3 süpürme hareketinden oluşur. Bunlar aşağı,
içeri ve yukarı süpürme hareketleridir. Bu bölümde bahsedilecek olan kol
çekişinin diğer bölümleri, suya giriş, uzanma, sudan çıkış ve kol
devrinin önde tamamlanması şeklindedir.
; Suya Giriş ve Uzanma
Suya giriş başın önünde, alnın ortası ile suya giriş tarafından omuz
başının arasında orta bir noktadan olmalıdır. Yüzücünün kolu az miktarda
ileri uzatılmış olmalı ve el suya girer girmez avuç içi dış yana doğru
çevrilmelidir. Elin girişinden sonra kol da sanki el su yüzeyinde bir
delik açmışçasına aynı noktadan suya girmelidir.
Kolun suya girişinden sonra kol su yüzeyinin hemen altında mümkün olduğu
kadar ileri uzatılmalı, bu sırada avuç içi de uzanma safhası
tamamlandığında tam aşağı bakacak konumda olmak üzere çevrilmelidir. Kol
çekişinin bu safhasına uzanış safhası tamamlandığında tam aşağı bakacak
konumda olmak üzere çevrilmelidir. Kol çekişinin bu safhasına uzanış
safhası adı verilir. Yüzücünün eli- uzanış sırasında, uzanış yönüne
doğru düz bir konumda ileriye doğru uzatılmalıdır.
Yüzücü, kolu suya girer girmez suya herhangi bir kuvvet uygulamaya çalışmamalı, o sırada itiş hareketini tamamlamakta olan diğer kolun hareketini etkilememek için çekiş hareketine başlamamalıdır. Bu sebeple kol suya girdiğinde baş ile omuz arasında orta noktadan ileri uzanma hareketine devam etmeli harekete omuz başının ileri uzatılışı destek vermelidir. Böylece bir teknenin burnu gibi bir şekil alan vücut, arkadaki kolun itiş hareketini rahatça tamamlamasına izin vermiş olur. Aşağı süpürme tam bu noktada başlar.
KURBAĞALAMA
Kurbağalamanın
zengin bir yarışma tarihi vardır, îlk çağlarda yanşmalarda yer alan ilk
yüzme tarzıdır. Bir zamanlar yüzücülerin kurbalağama yarışlarında su
altında yüzmeleri tehlikeli olduğu gerekçesi ile, kurallarla
yasaklanmıştı. Çünkü bir çok yüzücü suyun altında uzun süre kalmayı
deneyerek baygınlık geçiriyordu. Kurallar 1950'lerin sonlarında
yarışların büyük kısmının yüzeyde gerçekleşmesini sağlayacak şekilde
değiştirildi. Günümüzde yüzücüler sadece starttan ve her dönüş
sonrasında bir çekiş ve bir ayak vuruşu dönemince suyun altında
kalabilirler. Bu dönem sonrasında vücutlarının bir kısmı özellikle
başları her vuruş döneminde suyun normal düzeyinin üzerinde
görünmelidir. Kurbağalama stilinde yüzücüler yan-dairesel kol çekişleri
ve birçok adı olmasına rağmen çoğunlukla "kamçı"olarak adlandırılan ayak
hareketlerini kullanırlar. Kurbağalama, yüzme stillerinin en yavaş
olanıdır.
Yüzücüler, ayak vuruşu döneminde itici kuvvetin evrelerinde büyük bir
güç meydana getirselerc?. bacakları çekerken bu gücün büyük kısmını
harcarlar. Bu da onların diğer stillere oranla ortalama hızlarını
oldukça düşürür. İleri dönük hızda büyük devirsel değişimler
kurbağalamayı diğer yüzme sitilleri içersinde en yavaş kılar.
Günümüze değin, birçok uzman kurbağalamanın düz vücut pozisyonunda
yapılması gerektiğine inandı. 1970'lerde vücudu yunus gibi
dalgalandırılan kelebeğe benzer bir stil gündeme geldi. Bu stile
"dolfin"ya da "Avrupa Stili" kurbağalama adı da verilir.
KELEBEK
1930'lu yılların başından itibaren kelebek stil yüzmede çeşitli gelişmeler oluşmaya başladı. Yalnızca kulaç atmaya dayalı yüzmeden nefes kontrollü kulaç atma stiline yavaş yavaş geçildiği görüldü. Bazıları bunu suyun yüzeyinde yaparken bazıları da suya dalma aşamasında yapmayı tercih ediyordu. Kelebek - serbest yüzen yüzücüler yunus vuruşunu yaptıklarında daha da hızlandıklarını anladılar. Yunus vuruşu o tarihlerde serbest yüzme kurallarına da uygundu. Çünkü her iki ayak aynı anda aynı düzlemde hareket ediyordu. Yunus vuruşu (Dolfin) ile kelebek yüzme o kadar hızlandı ki yeni bir kategori oluştu (1955). Kelebeğin mucidi olarak yüzücü Jack Sieg ve antrenör David Armbruster olarak bilinir.
Kol Çeşitleri
Kelebek stilde kol çekişleri şu safhalardan oluşur.
1) Dışa süpürme,
2) İçe süpürme,
3) Yukarıya süpürme,
4) Geriye alış, gevşeme, dinlenme.
• Dışa Süpürme
Kol hareketinin bu ilk aşamasında eller omuz genişliğinde veya biraz
daha geniş olarak avuç içi biraz dışa gelecek şekilde suya girer.
Ellerin suyu kolay yarması için öncelikle kenarlarının suya dik olarak
girmesi gerekmektedir. Daha sonra öne ve dışa doğru omuz genişliği
aralığı sağlanana kadar eller açılır. Eller omuz genişliğinde
açıldığında resim 114 e'de görüldüğü gibi vücut ileri doğru atılmaya
hazır konuma gelmesi gerekmektedir. Bu konumda kollar yaklaşık 30-40
derecelik bir açı altındadır.
Sonraki aşama olan içe süpürme hareketi için hazır durumda bulunmaladır.
Dolfin hareketi dışa süpürme hareketini kolaylaştırmakta, ona yardımcı
olmaktadır. Bu iki hareketin uyumlu olması durumunda oluşan dalgalanma
yüzücülerin kol hareketlerini daha kolay ve daha güçlü yapabilmesine
olanak sağlamaktadır. Kollar suya girdiğinde dirseklerden itibaren biraz
gevşek tutulursa kollar daha kolay yön değiştirme özelliğine sahip
olur. Kollar suya girdikten sonra dirseklerden itibaren ileriye doğru
uzatılırsa oluşan ivme nedeniyle toparlanmadaki hız kaybı daha az
olmaktadır. Toparlanma hareketinde dirseklerin gevşek tutulması
yüzücülere tavsiye edilmektedir. Kolların suya girdikten sonra ileriye
uzatılması daha sonrası içinde daha az efor sarfedilrnesini
gerektirdiğinden tercih edilmektedir.